Hepimiz mutlaka duymuşuzdur, Üsküdar’a Gider İken şarkısını, hatta hemen kafamızda elinde açık şemsiyesiyle peçeli hanımlar ve takım elbiseleri üzerinde bıyık ve fes kombinli erkeklerin etraflarında dört dönmesi gelir dinlerken. Fakat şarkının tam nereden geldiğine baktığımızda elimizde upuzun, takibi zor bir liste çıkıveriyor karşımıza, biz de neymiş ya orijinalinde diye baktık ama içinden çıkamadık ne yalan söyleyelim. Elimizdekileri sizin önünüze koyalım da en azından biraz anlayalım şarkımızın kökenini dedik.
Şarkının bir kökeni 18.yüzyıl İstanbuluna, Dimitri Kantemiroğlu’na uzanıyor. Kendisi bu şarkıyı derleyerek ortaya çıkardığını iddia ediyor ancak bazı kaynaklar onu reddederek bambaşka bir toprakların ezgisi olduğunu savunuyor; İSKOÇLAR.
İskoç Şarkıları:
İskoçların Osmanlıyla işi ne sorusuna baktığımızda, İskoçya’nın bize Kırım Savaşı için asker yollaması olayı karşımıza çıkıyor, bu askerler için bir marş düzenlenmiş ve bu marşın da kaldıkları Üsküdar Selimiye Kışlası’nda yüksek ihtimalle sık sık tekrarlanması sebebiyle, etekle dolaşmalarından dolayı halkın ”donsuz askerler” lakabı taktığı İskoçlardan hareketle bu şarkının ortaya çıktığı düşünülüyor.
Bir de olayın Arap yarımadası kısmı var ki, ben de buradan geldiğini biliyordum başta sadece. Ya Banat İskandaria yani Ah İskenderiye’nin Kızları ismindeki parça, Dünyaca en yaygın olarak kabul gören orijinal versiyonu. Hatta dünyaca meşhur Civilization VI oyununda bile Arap Devleti’nin ana müziği olarak bu şarkı kullanıldı.
Günümüz:
Modern dünyaya gelirsek, 1949 yılında Safiye Ayla tarafından seslendirilen sözlü versiyonu Üsküdar’a Gider İken bizim bildiğimiz en tanıdık versiyonu diyebiliriz, tabii bu ezginin 1978’de Almanya’da farklı bir şekilde yankılandığına bakarsak tutmuş diyebiliriz. Evet, Boney M’in kültleşmiş Rasputin şarkısının başlangıcında çalan ezginin Katibim olduğu düşünülüyor, ancak Boney M grubunun kendisi yalanlamış durumda, 1998’de şarkı bize Ayna tarafından Dön Bak Aynaya şeklinde geri dönerek bir daireyi tamamlıyor.
Bu yazı ilginizi çektiyse Kraliçe II. Elizabeth: Askeriye ’den Kraliçeliğe yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz.
