Hepimiz daha küçükken büyüklerimizden, çevremizden ‘Osmanlı tokadı’nı direkt olarak ya da çeşitli ima ve benzetmelerle duymuşuzdur. Zamanla tarihi bilgimizin ışığında bunun Osmanlı dönemine ait bir kavram olduğunu da anlamışızdır. Fakat hiç merak ettiniz mi; nereden çıktı bu Osmanlı tokadı deyimi?
Osmanlı Tokadı Nedir?
Osmanlı tokadı, Osmanlı askerleri tarafından silahsız savunma ya da saldırı yapmak zorunda kaldıklarında kullandıkları bir vuruş tekniğidir. Elin içi ve dışıyla genellikle yanaklara ve enseye yapılabilen bu vuruşun düşmanı sersemletmede oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Bu tokat, hedeflenen bölgeye hızlı ve açısız bir biçimde vurulduğundan sert bir etki yaratır ve sertliğine göre ölümcül dahi olabilir.
Osmanlı kültüründe taraflar birbirine asla yumrukla müdahale olmazdı. Hatta son raddede dahi olsa yumrukla müdahale eden ilk kişi ayıplanırdı. Bunun nedeni ise yumruğun yüze kalıcı bir hasar verme ihtimalinin olmasıydı. Yine Osmanlı’nın bir çeşit kılıcı olan yatağan kılıçlarının da dövüşülen kişiyi yavaşlatmak, yormak için kılıcın kesmeyen tarafıyla saldırmaları gibi, Osmanlı tokadı da genellikle kavgada büyük olan tarafın karşısındakini sert bir tokatla uyarması şeklinde kullanılırdı.
Osmanlı ordusunun meydan savaşlarında en önde yer alan azab askerlerinin görevleri düşmanı yormak ve yavaşlatmaktı. Bunun için çoğunlukla hafif silahlar kullanırlardı. İşte savaş esnasında bu silahların kullanılamaz hale geldiği durumlarda azab askerlerinin tokat yoluna başvurması zamanla askerler arasında yiğitlik olarak görülmeye başlandı ve giderek popülerleşti. Osmanlı tokadının geliştirilmesi ve daha çok kullanılmaya başlanmasının sebebi de fiziksel etkisinin yanı sıra çıkardığı sesin düşmanı psikolojik olarak da etkilemesi olmuştur. Osmanlı tokadını diğer tokatlardan ayıran bir başka özellik de askerlerin kuvvetiyle ilişkilidir. Çünkü askerler henüz eğitimdeyken mermer döverek talimler yapmaktadırlar. Bu yüzden zamanla elleri ve kolları güçlenir. Osmanlı ordusunun bu bakımdan bilinen en güçlü tokatçıları da Başıbozuk (Delibaş) diye adlandırılan düzensiz ordusudur.
Kültür öyle kalıcı ve öyle etkili bir şeydir ki aradan geçen onca asra rağmen bu durum ve olguları şu anki yaşantımızda, deyişlerimizde, hikayelerimizde kullanıyoruz ve kullanmaya devam ediyoruz. İnsan tarihini unutmadığı sürece vardır, tarihini unutanın ise geleceği de yüzüne bir Osmanlı tokadı gibi zamanla çarpacaktır : )
Eğer bu yazı ilginizi çektiyse Yakın Tarihimizin 1 Nisan’ı yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz.
