Ülkemizin her köşesinde karşılaşılan binlerce halk hikayesi var. Bu hikayeler bize doğduğu yöre hakkında çok bilgi verir. Fakat halk hikayelerinin, sözsel anlatımları gereği dilden dile geçtikçe, ana mesajları aynı kalsa da detayları değişir. Gelin beraber Türk sofralarının en yaygın lezzetlerinden biri olan Ezogelin çorbasının hikayesini keşfedelim.
Ezo’nun hayatı
Gerçek ismi Zöhre (Zühre) olan Ezo, 1909 ylında Gaziantep’in Oğuzeli kasabasına bağlı Uruş köyünde doğar. Zöhre o kadar güzeldir ki köydekiler gerçek ismini kullanmak yerine, ona güzel anlamına gelen Ezo ismini takarlar. Ezo büyüyüp evlenme yaşına gelir. Güzelliği dillere destan olan Ezo’nun farklı köylerden bile isteyeni vardır.
Ezo’nun kendi köyünde Şiddo (Şitto) Hanefi isminde biri vardır. Hikaye burada farklılıklar gösterir. Bir versiyonunda, Şiddo’nun sevdiği başka bir kadın vardır ama onunla evlenemez. Daha sonra onu unutmaya çalışıp Ezo ile evlenir. Fakat öbür versiyonundaysa Şiddo’nun Ezo’ya çok aşık olduğu söylenir. Bu bir berdel türü evliliktir. Şiddo Hanefi’nin halası da, Ezo’nun abisi ile evlenir. Bu sayede iki taraf da başlık parası vermekten kurtulmuş olur. Ezo Kız böylelikle Ezo Gelin adını alır. Yine farklılıklar gösteren hikayede bir anlatı, Şiddo’nun eski sevdiği kadını unutamadığını ve köydeki dedikodular ve arabozucuların da etkisiyle Şiddo ve Ezo’nun bir buçuk yıl sonra ayrıldığı yönündedir.
Öbür halindeyse Şiddo, Ezo’yu çok sevse de, Şiddo’nun halası ve Ezo’nun abisi ayrılınca berdel evliliğin kuralı olarak onlar da ayrılmak zorunda kalır. Hatta Şiddo Ezo’yu hiç unutamaz ve ona türküler söyler ismini geçirmeden.
Ezo ailesinin yanına döner ve altı yıl boyunca dul kalır. Bakanların bakmalara doyamadığı, daha da güzelleşmiş olan Ezo’ya birçok talip gelir, fakat o hepsinin geri çevirir. Kimi der ailesinin isteğiyle, kimi der köydeki insanların bakışlarından ve dedikodularından sıkılan Ezo bir şekilde teyzesinin oğlu Abuzer Memey (Mehmet) ile evlenmeyi kabul eder. Memey’in yaşadığı Suriye’de, Cerablus’un Kozbaş köyüne taşınması demektir bu. 1936 yılında damadın ailesi Ezo’yu almaya gelir. Onların geldiğini gören Ezo belli bir süre ortadan kaybolur. Ailesi telaşa kapılıp etrafta onu ararken, Ezo sırtında bir çuvalla çıkagelir. İçinde ne olduğunu sorduklarında, ‘’Vatan toprağı var, eğer gurbette ölürsem mezarıma döksünler diye topladım’’ der.
Ezogelin Çorbasının Çıkışı
Suriye’de durumları iyi değildir. Ezo güzel olduğu kadar hamarat bir kadındır. Evde olan az miktarda malzemeleri birleştirip çorba yapar başka malzeme almaya paraları olmadığında. Yaptığı bu çorba, bizim bugün Ezogelin dediğimiz çorbadır.
Bu evlilikten üç çocukları olur ama sadece kızları Celile hayatta kalır. Evlenirken yılda bir kere ailesini görme sözü verilen Ezo, bir daha memleketini hiç göremez. Vatan hasreti o kadar üzer ki Ezo’yu ince hastalığa (verem) yakalanır. Hayatı filmlere konu olan, ismine barak ağzıyla söylenen türküler yakılan ve belki de en bilineni bugün yediğimiz çorbaya ismi verilen Ezo, 1956 yılında, daha 47 yaşındayken vefat eder. Vasiyeti olarak sınırdaki tepenin memleketini gören tarafına gömülür. Ezo’nun hikayesi birçok filmde aşk hikayesi olarak anlatılır fakat bu doğru değildir. Onun hikayesi Anadolu’nun her köşesinde görülen yaşamı acılarla dolu, hayattan çok çekmiş kadınların hikayesidir. Her şeye katlanır ama vatan hasretine dayanamaz Ezo Gelin.
Zamanın yetkililerinin hikayesini duyup ilgilenmesi sonucu mezarı, 1999 yılında Türkiye’ye getirildi. 2013 ylında Ezo Gelin’in kızı Celile Bozgeyik 9 çocuğundan 6’sı ve torunlarıyla birlikte iç savaş yaşanan Suriye’den Gaziantep’e geldi. Zaman içinde Celile’ye Türkiye vatandaşlığı verildi. Celile annesinin özlemini çektiği memleketinde yaşamını devam ettiriyor. /Büşra Can
Eğer bu yazı ilginizi çektiyse “Şimdi Boku Yedik” : Nazilerin Düşüşünde Hayat Kurtaran Argo yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz
