Öncelikle zaman, elle tutamadığımız, gözle göremediğimiz, herhangi bir olayın belirli bir aralıktaki sürecidir. Dışarıdan hiçbir şekilde müdahale edemediğiniz, tek bir doğrultuya uzanan, bilince sahip organizmaların farkında olduğu, etkisini ve sonuçlarını yalnızca gözle görülür bir nesne üzerinde gözlemleyebileceğimiz bir olgudur. İşte bu olgu insan için hep merak konusu olmuştur.
Dünyanın kendi etrafında bir turunu tamamladığı süreye 1 gün denir. Buna kabaca 24 saat diyebiliriz. Bir günün 24 saate bölünmesinin ise Antik Mısır’a dayandığı tahmin ediliyor. Mısırlılar gündüz vaktini tasarladıkları güneş saatleriyle ölçüyorlardı. Gece vaktinde, zamanı ölçebilmek için ise başka metotlar geliştirmek zorundaydılar.
Mısırlıların astronomide ne kadar iyi olduğunu herhalde söylemeye gerek yoktur. Mısırlılar bu problemi çözmek için yıldızları ve diğer gök cisimlerini takip etme yoluna gittiler. “Mısırlılar gökyüzündeki 36 yıldızı ve yıldız kümesini gözlemleyerek bir yılı on günlük 36 parçaya ayırıyordu. Bu yıldızlardan 18’i gün batımı ile gün doğumu arasındaki zamanı ölçmek için kullanılıyordu. Alacakaranlık zamanlarını belirlemek için üçer yıldız kullanılırken, 12 yıldız gökyüzünün tam olarak karanlık olduğu dönemin daha küçük zaman aralıklarına bölünebilmesini sağlıyordu. Bu yıldızlardan her birinin ortaya çıkışı bir saati gösteriyordu.” Ancak bu yıldızlar arası uzaklık her ne kadar zamanı parçalara ayırmada başarılı olsa da birbirleri arasındaki uzaklıklarının farklı olmasından dolayı aralıkların süreleri birbirlerine eşit değildi.
Mısırlıların halihazırda ellerinin altında 10’lu sayı sistemi varken, 12 tabanında bir zaman ölçüm sistemini benimsemiş olmalarının sebebinin ise; o dönem insanların sayı saymak için parmak eklemlerini kullanması olduğu düşünülüyor. Bu yöntem her eldeki baş parmak kullanılarak diğer dört parmaktaki eklemlerin sayılmasıdır. Bu sayı sisteminin kullanılmasının diğer sebepleri ise bir yıldaki ay döngülerinin sayısının 12 olması ya da işlem kolaylığı açısından 12’nin tam sayı bölenlerinin sayısının fazla olması olabilir.
Peki 1 gün neden 24 saat?
24 saat olmasının tek sebebi bunun böyle olmasını tamamen bizim istemiş olmamızdır. 1 gün 6 saatte olabilirdi ya da 1 saat 240 dakika. Doğada bu sistematiğin tam bir karşılığı yoktur. Örneğin Merkür’ün bir günü 1400 dünya saatine eşittir. Bu tamamen insanların günü 24 saat şeklinde programlamak istemelerinden kaynaklıdır.
Eğer bu yazı ilginizi çektiyse Kraliçe II. Elizabeth: Askeriye ’den Kraliçeliğe yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz.
