Beyin: Hayatımızda çözdüğümüz basit bir matematik sorusundan spor yapmaya, düşünmekten yemek yemeye ve daha birçok günlük yaptığımız aklımıza bile gelmeyecek farkında bile olmadığımız işleri yöneten organımızdır. Kalbimizin atması, yediğimiz yiyecekleri sindirmemiz gibi isteğimiz dışında çalışan ve hayatta kalmamızdaki en önemli faktörlerden olan vücudumuzun adeta orkestrası diyebileceğimiz beynimizin yapısı ve işleyişi ise şu şekilde:
İnsan beyni nasıl işler:
Kafa tasımızın içerisinde bulunan iki eşit parçaya ayrılmış, solucanımsı, yağlı bir yapıya sahip ve pembe renk olup sinir hücrelerinden meydana gelen beynimiz, hasar aldığında vücudumuzda veya davranışlarımızda ciddi sonuçlar doğurabiliyor. Bir kısmı ile dışardan gelen tepkileri alıp ona göre geri tepki veren beynimiz bazı bölgeleri ile de vücudumuzdaki çeşitli kaslara ve salgı bezlerine ne yapmaları konusunda nöron ve sinapslar aracılığıyla emirler verirken, (Nöronlar dendrit, akson ve hücre gövdesi denilen üçlemeden oluşur. Dendrit, hücre bağlantısından çıkan kısa uzantılara denirken akson ise gelen uyarıları sinir hücrelerine aktaran lifli yapıdır.) bir bölümü ile de gelen bilgileri nöronlar aracılığıyla depolamakla sorumludur.
Ön, orta ve arka olmak üzere 3 bölüme ayrılan beyinde ön beyin uç ve ara bölümden oluşur. Uç bölümünde düşünme, üç boyutlu algılama, konuşma ve yazma, acıkma, susama, uyku, uyanıklık, sayısal yetenekler gibi faaliyetler düzenlenirken ara beyinde ise (Bu bölüm uç ve orta beyin kısmının arasında bulunur.) Epitalamus, Talamus ve Hipotalamus bölgelerini bulundurur. Epitalamus, epifiz bezini içerir ve limbik sistemi beynin diğer bölümlerine bağlar. Talamusda ise koku duyusu dışında (Koku duyusu burundan direkt olarak beyin korteksine geçer.) duyu organlarından gelen impulsların (Sinir teli hattı boyunca ortaya çıkan elektriksel ve kimyasal değişikliklere impuls denir.) toplandığı yerdir.
Duyu organlarından gelen impulslar daha sonra uç beyine aktarılır. Hipotalamus ise talamusun hemen altında yer alır ve tüm omurgalılarda bulunur. Görevi homeostaz salgılamak olan hipotalamus, hipozif bezi ile birlikte çalışarak antidiüretik, kortikotropin, gonadotropin, oksitosin, prolaktin, tirotiropin gibi hormonları başlatıp durdurarak gerekli düzeni sağlamakla birlikte vücuttaki büyüme hormonlarını da doğrudan kontrol eder.
Beynin arka bölümüne geldiğimizde ise bu bölüm birçok nöronun geçiş yaptığı bölge diyebiliriz. Beyincik, omurilik soğanı ve sinir tellerinden oluşan pons, arka beyinde bulunur. Beyinciği incelediğimizde denge ve hareket olaylarını kontrol ettiğini biliyoruz. Sosyal davranışlarımızda da etkisi bulunan beyinciğin aynı zamanda otizm, şizofreni gibi hastalıkların beyinciği zarar görmüş kişilerde de olduğu yapılan araştırmalarda mevcut. Bununla birlikte beyinciği hasar gören kişiler dili kullanabilme, yaratıcı olma gibi yeteneklerde de sıkıntılar yaşıyor.
Beynimizde bulunan çok önemli bir başka kısım ise omurilik soğanı. Solunum, boşaltım, dolaşım, sindirim gibi istemsiz hareketlerimizi yöneten omurilik soğanımız aynı zamanda kusma, çiğneme yutma, idrar yapma gibi hareketleri de kontrol ediyor. Belirtildiği gibi yaşamsal faaliyetlerin çoğunda görev aldığından hayat düğümü olarak da adlandırılır ve bu hayati kısım zarar gördüğünde bir insanın hayatını kaybetmesi olasıdır.
Son olarak ponsaya (beyin sapı) geldiğimizde sağ ve sol beyni birbirine bağladığını aynı zamanda beyin ile omuriliği de birbirine bağladığını görürüz. Beynin en alt katmanındadır ve bu bölümde ise yine hayati olaylar olan yutkunma, kalp ritminin düzenlenmesi, solunum, bilincin oluşması ve uyku düzeni gibi olaylarda rol oynamaktadır.
Beynimizi tanımak, bir bakıma kendimizi tanımak demektir. Ağırlığı 1300 ve 1800 gram arasında değişen beynimizin yapısında 1 lt su, 160 gr yağ, 110 gr protein, 15 gr şeker ve 10 gr tuz bulunur. Ebatına göre vücudumuzda oynadığı rol ise bir hayli büyük. Bize düşen ise onu gerektiği gibi kullanmak ve sağlıklı bir şekilde korumak diyebiliriz.
Eğer bu yazı ilginizi çektiyse PARALEL EVRENDE YAŞAYANLAR: PARAMNEZİ SENDROMU yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz.
