noel baba ve ağaç süsleme

NOEL BABA VE AĞAÇ SÜSLEME RİTÜELİ

Toplumumuzda bu ağaç süsleme ritüellerini doğru bulmayan kesim de oldukça fazla. Bunun nedeni de çoğunlukla dini nedenlere bağlanmakta. Çünkü Noel tortusu Hıristiyanlığa ait bir tören ve çoğunluğun Müslüman olan bir toplum tarafından kutlanması etik görülmüyor. Oysa durum bu algılanandan oldukça farklı. Hatta ağaç süsleme ve Noel Baba inancı bizim kendi kültürümüze, Türk kültürüne ait!

 Yılbaşı yaklaştığında alışveriş merkezlerinin, caddelerin, dev çam ağaçlarının insanlar tarafından süslendiğine şahit oluyoruz. Kimimiz yeni yılın gelişinden olan umudu sayesinde mutlu oluyor, kimimiz yılın bitişinden memnun oluyor.

Toplumumuzda bu ağaç süsleme ritüellerini doğru bulmayan kesim de oldukça fazla. Bunun nedeni de çoğunlukla dini nedenlere bağlanmakta. Çünkü Noel tortusu Hıristiyanlığa ait bir tören ve çoğunluğun Müslüman olan bir toplum tarafından kutlanması etik görülmüyor. Oysa durum bu algılanandan oldukça farklı. Hatta ağaç süsleme ve Noel Baba inancı bizim kendi kültürümüze, Türk kültürüne ait!

noel baba ve ağaç süsleme
noel baba ve ağaç süsleme

Yeniden Doğuş Bayramı

Dünyaca ünlü Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, çam ağacı süslemenin bir Türk adeti olduğunu şu ifadelerle açıklıyor: “Çam ağacı süslemek tamamıyla Türk adetidir. Yeni Türk devletleriyle münasebetimiz bize yepyeni şeyler öğretiyor. Eski Türklerde yerin göbeğinden göğe kadar bir ağaç tasavvur ediliyor. Bu hayat ağacı. Sümerlerde de var. Bir ucunda Gök Tanrı duruyor.

Türklerde güneş kutsal ama tanrı olarak kabul edilmiyor. 22 Aralık’ta güneş yeniden fazla olarak dünyayı aydınlatmaya başlayacak. Günler uzamaya başlayacak. Gök Tanrı gün ile geceyi tanzim ediyor gökte. Sözde gün ile gece sürekli münakaşa halinde. 22 Aralık’ta gün geceyi yeniyor. Bunu “Yeniden Doğuş Bayramı” Türkler kutluyorlarmış. Türkistan’da bir ağaç varmış, akçam. Bu akçam başka yerde yetişmiyormuş. Akçam getirip eve koyuyorlar, akçamın altına o sene Tanrı onlara güzel şeyler verdi, güzel bir yaşam verdi diye Tanrı’ya hediyeler koyuyorlar(mış). Dallarına da ertesi sene için Tanrı’dan niyaz ettikleri şeyler, adak olarak istedikleri şeyler için paçavra veya kurdele koyuyorlar.

ağaç süsleme
ağaç süsleme

O günlerde büyük bayram, şenlik yapıyorlarmış. Aileler toplanıyor, büyükler varsa ziyaret ediliyor, özel yemekler yeniliyor, güzel elbiseler giyiliyormuş. Bu adet Türkler yoluyla Avrupa’ya geçti. Konunun Noel’le alakası yok. İznik Konsili’nde Pagan adeti görülen bu adeti İsa’nın doğuşu olarak kabul edelim diyorlar ve bu adet Hristiyanlara geçiyor. Ama ağaç süsleme pek yok. 16. yy’da Almanya’da başlıyor, daha sonra Fransa’ya geçiyor ve dünyaya yayılıyor.”

Türklerdeki Noel Baba

  Noel Baba ise bazı Kazak araştırmacılara göre eski Türklerdeki Ayaz Ata’nın değişip dönüşerek Avrupa kültürüne yerleşmiş halidir. Ayaz Ata, soğuk kış günlerinde yardıma muhtaç olan insanlara gizlice yardım eder, yiyeceği olmayana yiyecek verir, evsizlere ev yapar, yoksullara yardım edermiş. Hatta Kırgızlarda Ayaz Ata’nın Soğuk Tanrısı olarak bilindiği dönemler de varmış.   

Birçok eski Türk geleneğinin dönüşüp değişerek günümüzde de yaşadığı bir gerçek. Bu gelenekler bazı toplumlar tarafından inanç biçiminin değişmesiyle beraber bu geleneklerini bırakırken bazı toplumlar da yeni inançlarını bu geleneklerine uydurup yaşatmaya devam ediyorlar. Belli ki Müslümanlık sonrası bu inanç Türkler tarafından bırakılmış ve Hıristiyanlar da Avrupa’da bu geleneği kendi inançlarına göre dönüştürüp devam ettirmişler. Zaten her gelenek de biraz evrenseldir. Bunu yerelleştirip sahiplenen insanoğlu oluyor ve kendi dışındakileri kabul etmiyor. Fakat araştırdığımızda görüyoruz ki dışladığımız şey aslında bize ait. Bu nedenle her bir düşünceyi, her bir uygulamayı, her bir hareketi yargılamadan önce araştırmak, öğrenmek gerek. Çünkü bilemeyiz, belki reddettiğimiz o şey bizim kendi benliğimizdir.

Eğer bu yazı sizin ilginizi çektiyse Geleneksel Türk Tiyatrosunda Kavuk ve Fes yazımıza bakabilir. Ayrıca bizi Instagram ve Twitter’dan takip edebilirsiniz.

Total
0
Shares
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Önceki
Uçan Hollandalı

UÇAN HOLLANDALI: BİR DENİZCİ EFSANESİ

Sonraki

Gagavuzya'da Ortodoks Kardeşlerimiz Gagavuzlar (Gökoğuzlar)