Studio Ghibli Dahisi
Daha önce hiç izlememiş olsanız bile, bir Studio Ghibli filmi gördüğünüzde her zaman bilirsiniz. Hatta Hayao Miyazaki tarafından yönetilen bir Studio Ghibli filmi durumunda daha da fazlası. Bu, işinin ortak estetik niteliklerinin yanı sıra geleneksel Japon dini Şinto‘ya kadar derinlere inen ortak tematik nitelikleri için de geçerli. “Dünyamızı kami adı verilen çeşitli tanrı ve ruhlarla paylaşıyoruz” fikrine dayanan bir inanç sistemi olan Şinto’da bulunan “Miyazaki’nin ve Studio Ghibli’deki baş belası ekibinin filmlerine fazladan Miyazaki hissini tattırıyor.”
Miyazaki Filmleri ve Tema
Şinto ve nüfusun yüzde 80’inin geleneklerini uyguladığını iddia ettiği Japon toplumundaki rolü hakkında hiçbir bilgisi olmayan izleyiciler bile, Miyazaki’nin tüm filmlerinde tekrarlanan bir tema olan “doğa sevgisi”ni hissedebilirler. Kahramanı büyük böceklerden oluşan bir ırk adına savaşı başlatan, Dünya Vahşi Yaşam Federasyonu (World Wild Fund, 1984) onaylı Rüzgâr Vadisi Nausicaä’sına dönecek olursak, Miyazaki’nin çalışmaları doğanın birçok kişi tarafından sömürülmesini ve azınlık tarafından doğanın korunmasını tasvir ettini rahatlıkla görebiliriz.
Filmlerinden hiçbiri Kami’yi (doğadaki kutsal ruhlar) “Komşum Totoro” kadar canlı hale getirmemişti. Söz konusu yaratık, bir insan ailesinin evini çevreleyen ve hatta orada yaşayan ormanlık ruhlardan sadece biriydi. Hem Şinto öğretisinin hem de Miyazaki sinemasının dünya görüşlerinde doğa sadece doğa değil, “gerçekliğin ilahi dokusunun bir parçası ve bu nedenle saygımızı fazlasıyla hak ediyor.”
Günümüze Bakış
Bu durum, Aristoteles’in “doğanın her şeyi özellikle insan uğruna yarattığı” iddiasıyla ve aslında Amerika’nın Kader Manifestosu fikrine ve bunun sonucunda her şeyin insan kullanımına boyun eğdirilmesine oldukça karşıt bir durum oluşturuyor. Miyazaki’nin filmlerinden yalnızca bir veya iki tanesini bile izleyen herkes, tüm teknolojiyi kötü olarak gördüğünü varsaydığı için affedilir. Ancak daha yakından bakıldığında daha ince bir mesaj ortaya koyuyor. “Doğaya yalnızca bilim ve teknolojinin merceğinden odaklandığımız için, şeylerin gerçek özüne körüz. Doğa ile uygun bir denge içinde yaşamayı, ancak o özü görmeyi öğrendiğimizde öğreneceğiz.” Bay Miyazaki, kariyerini bunu biz insanlara açıklamak için üzerine düşeni yaparak geçirdi.
