Siz de hapşırırken gözlerini kapatanlardan mısınız? En sessiz olmamız gereken durumlarda, nezle olduğumuzda peşimizi bırakmayan hapşırık, neden gözlerimizi kapatmamıza neden olur? Günlük hayatımızda evde, işte, sokakta, tiyatroda, okulda kısacası her yerde hapşırabiliriz. Hatta bugünlerde yaşadığımız pandemi süreci nedeniyle hapşırmak korkutucu bir eylem haline gelmiş, insanlar hapşıran birini görünce ondan kaçmaya başlamış durumda. Hapşırma insan vücudunun toz, polen ya da benzeri alerjenleri vücut dışına atmasına yarayan koruyucu bir mekanizmadır.
Hapşırma istemsiz olarak gerçekleşir ve insan vücudu bu eylemi gerçekleştirirken oldukça sistematik bir süreç içerisine girer. Burun kaplamasına bir kaşındırıcı madde temas ettiği zaman, bu bölgedeki sinirlerden beynin en arka kısmı olan medullaya mesaj gönderilir. Daha sonra beyin, vücudun hapşırması için gerekli aktiviteyi başlatır. Göğüs içerisindeki kaslar genişler, diyafram kasılır ve sonra karın kasları ile göğüs kasları da kasılır. Hapşırırken kalbin durduğu iddiaları ise kesinlikle yalan yanlış iddialardır. En sonunda hapşırma eylemi ağıza doğru gerçekleştirilir. Bu sırada 2000 ile 5000 mukus damlası, saatte 110 ile 160 kilometre hıza ulaşan hava ile dışarı atılır. Hapşırık ile oluşturulan kurşun etkisi, hapşıran kişiden 150 santimetre uzağa kadar gidebilir. Bu hapşırık süreci gerçekleşirken ortaya çıkan merak ettiğimiz birkaç durum var:
Hapşırırken gözlerimizi neden kapatırız?
Neden gözlerimiz açık şekilde hapşıramayız? Gözlerimiz açık hapşırırsak gözlerimiz sandığımız gibi dışarı fırlayacak mıdır? Aslında bazı insanlar hapşırırken gözlerini kapatmasalar da insanların çoğu, hapşırma durumunda gözlerini kapatır. Bu durumun nedeni beklenenden çok daha farklı; yapılan araştırmalara göre hapşırır iken gözlerimizi kapatmamızın gerçek bir amacı olmadığı düşünülüyor. Yani bilim insanlarına göre, hapşırırken gözlerimizi kapatmamız tamamen refleks olabilir. Hapşırma sırasında ortaya çıkan ciddi basınç, bu refleks ile sonuçlanıyor ya da hapşırma sırasında birçok kasın gevşeyip kasıldığı gibi göz kasları da tepkisel davranıyor olabilir. Kolpaçino filminden hatırladığımız meşhur replikteki gibi “Mesela dikkat et abi gözleri açık bir tane delikanlı görmemişsindir hapşırırken.”
Bazen en olmadık yerlerde hapşırır bazen ise bir türlü hapşıramayız. Biz en olmadık yerlerde hapşıranlardanız, peki ya siz?
